Onlangs vroeg iemand de in Frankrijk geboren Egbert Ausems of hij zijn geboortestad Straatsburg mist. ‘Nee, ik heb geen heimwee’, was zijn stellige antwoord. Hij schrok er zelf een beetje van, want: wie heeft nou geen heimwee naar zijn roots? Volgens Egbert komt dat door de vele overeenkomsten tussen de twee steden. En de Franse invloeden die tot op de dag van vandaag in Maastricht voelbaar zijn. Laat je door deze Fransman meevoeren langs de flarden van Frankrijk.
Van de Elzas-naar Maastricht
Egbert werd geboren in de Elzas en groeide op in Straatsburg. Nadat hij zijn Baccalauréat B afrondde, besloot hij zijn studie voort te zetten in Nederland en kwam hij uit in Maastricht. Hij studeerde in 1998 af als Baccalaureus Translationis, leerde hier zijn grote liefde kennen en bleef in Maastricht wonen. Tegenwoordig geeft Egbert rondleidingen als Official Maastricht Guide bij Maastricht Underground en Explore Maastricht. Daarnaast is hij docent Frans op een middelbare school én heeft hij een eigen cateringbedrijf Plat du Jour.
“
Ik ben als een bourgondiër opgegroeid en voel mij daarom ook thuis in Maastricht.’
”
Egbert Ausems
Een stukje geschiedenis
Zowel Straatsburg als Maastricht ontstonden ooit als een Romeinse nederzetting, met een brug over de rivier. Later werd een castellum toegevoegd en groeiden beide uit tot een Romeinse stad, en nog wat later tot een vestingstad. Een stad die van strategisch belang was. In de middeleeuwen was Straatsburg, net als Maastricht een belangrijk religieus centrum, met een bisschopszetel. Maastricht heeft een basiliek, Straatsburg een imposante kathedraal. ‘En beide steden hebben een rivier’, vult Edgar aan. Want de Rijn stroomt door de hoofdstad van de Elzas. ‘Nog een overeenkomst: goed eten en drinken. Ik ben als een bourgondiër opgegroeid in de Elzas en voel mij daarom ook thuis in Maastricht met haar Franse tinten.’
La Meuse
Een van die Franse tinten is de rivier de Maas. La Meuse kent namelijk een Franse oorsprong, vertelt Egbert. De rivier ontspringt in het Plateau de Langres, een hooggebergte zo’n 300 kilometer ten zuiden van Straatsburg. Na wat omzwervingen, stroomt het water van de Maas via Maastricht Nederland binnen. Sinds de middeleeuwen is transport of bevoorrading via de rivieren belangrijk volgens hem: ‘Heel interessant vanuit handelsoogpunt vonden de Fransen.'
Beleg van Maastricht
De stad Maastricht en de bijbehorende Maas waren ook interessant voor de Fransen vanuit strategisch oogpunt. Niet voor niets werd er in 1673 aan Franse zijde hard gevochten voor de verovering van de stad tijdens het Beleg van Maastricht. Een belangrijke gebeurtenis in de Franse geschiedenis, omdat Maastricht lange tijd in Franse handen was, als hoofdstad van een Franse deelstaat. ‘Na vele attaques en croisades slagen de Fransen erin om Maastricht in te nemen. Tussen 1794 en 1814 is Maastricht de hoofdstad van de Meuse Inférieure, een Franse stad dus.’
D’Artagnan en Napoleon
Ook sneuvelde D’Artagnan in Maastricht bij de veldslag. De musketier wordt gezien als de rechterhand van Lodewijk XIV en als nationale held. Later vooral bekend als één van de vier musketiers door de roman van Alexandre Dumas. Als Fransoos kom je daarom bijna altijd in aanraking met de naam Maastricht, omdat het onderdeel is van de vaderlandse geschiedenis en het curriculum.
Met de komst van Napoleon in 1803 naar Maastricht, gaat de Franse invloed verder. Napoleon bezoekt onder andere de ondergrondse kalksteengroeven van de Sint-Pietersberg en inspecteert de vestingwerken. Als gids komt Egbert de sporen daarvan nog altijd tegen. ‘Wanneer je door de Grotten Zonneberg wandelt zie je veel Franse opschriften uit die periode. Een stille getuige uit het verleden.’ De Franssen groeven in die tijd ook de Mosasaurus Bèr uit de ENCI-groeve op, een prehistorisch zeedier waarvan het skelet tegenwoordig in het Natuurhistorisch Museum is de bewonderen.'
Ook al zijn de Franse troepen inmiddels weer vertrokken, de Fransen hebben wel degelijk hun stempel op Maastricht gedrukt. 'Dat zie je ook terug in het Maastrichts dialect, met de vele uit het Frans afkomstige woorden’, merkt Egbert op. Frans was dan ook een voertaal totdat Maastricht weer Nederlands werd. Het Maastrichtse woord versjèt (vork) komt van het Franse fourchette, en het woord voor kaars, bougie, is zelfs één op één overgenomen.
La cuisine
Net als Straatsburg heeft Maastricht een typisch bourgondisch karakter. Een Maastrichtenaar weet hoe hij moet genieten van het leven. De Franse keuken is dan ook goed vertegenwoordigd in Maastricht. En daar heeft Egbert nog wat tips voor: ‘Als je typisch Franse patisserie wilt proeven is Eclair Affair aan de Kesselskade hét adres. Met eclairs ben ik opgegroeid en geloof mij: die zijn echt goed.’
Maar ook voor Franse hartigheden kun je volgens hem terecht in Maastricht: ‘Dan kun je het beste richting de Koestraat’. Daar vind je volgens hem de restaurants met 'une cuisine délicieuse' waarvan een absolute aanrader Le Fernand is. Op het menu staan typische Franse gerechten als confit de canard, cuisses de grenouilles, haricots verts au beurre de Paris. Gecombineerd met een Frans drankje zoals een glas crémant of Kronenbourg 1664.’
Aan de andere kant van de Maas, bij 't Wycker Cabinet, komt de Fransman ook regelmatig. 'Daar bestel ik graag de Côte de Bœuf, een Angus Rib-Roast met sauce béarnaise. Maar ook voor de Moules de Bouchots, de escargots en vooral de profiteroles kun je mij 's nachts wakker maken.’
Wie net als de Fransman houdt van flaneren, wandelt door de straten van het Stokstraatkwartier, met prachtige boutiques. Als je nog meer van het Franse gevoel wil opsnuiven, moet je volgens Egbert over de stadsmuur bij het Stadspark wandelen: ‘Het is daar net Parijs. Je loopt door een prachtige tuin en als je via de School of Business and Economics weer naar beneden gaat, kun je langs de stadsmuur ook het beeld van D’Artagnan bekijken.’ Ook bovenop de Sint-Pietersberg, bij Fort Sint Pieter ben je ‘stille getuige van de geschiedenis van Maastricht en de geschiedenis met de Fransen. Maar meer vertel ik er niet over, dat moet je zelf ontdekken.’ Wie dat wil ontdekken, kan een rondleiding boeken bij Maastricht Underground; een bijzonder verrassende aanrader.
Als je aan het einde van de dag nog steeds niet klaar bent met het Franse leven in Maastricht dan kun je nog naar Lumière Cinema gaan. Daar draait altijd wel een Franse film in deze bijzonder mooi opgeknapte fabriekshal.
Ben je al geïnspireerd geraakt om je Frans te gaan oefenen? Sluit je dan aan bij de Café Français. Beleef een leuke en gezellige avond waar je Frans kunt spreken. Kijk voor de eerstvolgende bijeenkomst op de site van l’Alliance Française Maastricht, waar je overigens ook het culturele programma met onder andere excursies en wijnproeverijen vindt.
Lumière Cinema
Met zes zalen en een sfeervol Grand Café is Lumière Cinema dé plek voor de bijzondere film in Maastricht.
Meer info
over Lumière Cinema
Maastricht is misschien wel de meest Italiaanse stad van Nederland. Saskia Balmaekers van Ciaotutti.nl neemt je mee naar Italiaanse plekken in het Jekerkwartier en het historisch centrum.
Maastricht is ontzettend veel Spaanse invloeden rijk, hoewel je dat misschien op het eerste gezicht niet zou zeggen. We nemen je in deze blog mee door de Spaanse sferen van de stad.
Waar onze bijzondere band met België in het verre verleden zijn sporen heeft nagelaten en waar Belgische lekkernijen de menukaart soigneren? Alléz, lees door!
Kasteel Neercanne ligt trots tegen de heuvels en kijkt uit over het Jekerdal waar de Jeker door stroomt. Dit unieke terrassenkasteel is echt een bezoekje waard!
Ruim 350 jaar geleden kwam d’Artagnan om het leven in Maastricht tijdens een bloedig gevecht tussen de Franse en Staatse troepen. Ga op pad langs historische plekken en ontdek hoe zijn roemruchte leven eruitzag.
