De geschiedenis van het Dinghuis in Maastricht

De naam Dinghuis stamt af van het Germaanse woord ‘Ding’, wat ‘recht’ betekent. Nu nog steeds spreken we van een ‘kort geding’. Het gebouw op de hoek van de Kleine Staat en de Grote Staat was tot halverwege de 17e eeuw een gerechtshof. Niet zelden werden in de kelder gevangenen gefolterd voor een bekentenis, zoals dat in die tijd ging. Voor de uitvoering van de doodstraf stond het schavot afwisselend op het Vrijthof en op de Markt. De schandpaal werd gebruikt voor lijfstraffen. Dieven werden letterlijk 'voor paal' gezet; ze hingen in een schandpaal met hun polsen en hoofd. En een overspelige vrouw moest plaatsnemen in de draaikooi, waarna ze tot gek makens toe werd rondgedraaid. Zonder verder in te gaan op allerlei akelige details: in het Bonnefanten zijn nog diverse beulsinstrumenten te zien, waaronder een deel van een beulszwaard en brandmerkijzers.

Halverwege de zeventiende eeuw is het Stadhuis op de Markt geopend. Het Stadhuis werd gelijk ook het nieuwe onderkomen van de gerechtshoven, waardoor het Dinghuis zijn juridische bestemming verloor. Vanaf die tijd kent het Dinghuis talloze functies. Zo werd het gebruikt als een erfgoedcentrum, een kantoor voor een telecombedrijf en heeft de Kamer van Koophandel er gezeten. In de Tweede Wereldoorlog nam de Luchtbeschermingsdienst zijn intrek in het Dinghuis. Deze dienst werd opgericht in 1938, toen Duitsland Polen binnenviel, om burgers tegen luchtaanvallen te beschermen. De toren fungeerde als uitkijkpost. Als antwoord op mogelijke bommen werd op de eerste verdieping van het Dinghuis een betonnen vloer gelegd. Die zorgt er later voor dat het Dinghuis verzakt.

Terug naar de buitenkant, die heeft er in de loop der jaren op verschillende manieren uitgezien. Tegenwoordig heeft het Dinghuis drie kleuren. De voorgevel is grijs en rood, de zijgevel bruin. Vroeger was dat anders. De zijgevel zag er ooit uit als een vakwerkhuis, dat wil zeggen met leem tussen het hout in plaats van de bakstenen die er later voor in de plaats zijn gekomen. Welke kleur die leem had, is niet meer met zekerheid te zeggen. Mogelijk was dat witgeel, zoals de kleur van de Bonbonnière. Het kan evengoed zijn dat die leem rood was geverfd, dezelfde kleur als die van de Sint-Janstoren op het Vrijthof. De voorgevel was trouwens ooit versierd met verschillende wapenschilden en had daardoor een bontgekleurde uitstraling. In de jaren 80 is het Dinghuis verbouwd en betrok de lokale VVV het pand, de voorganger van de huidige Maastricht Store. De laatste restauratie is gedaan in 2021. Hierbij is onder andere de leien dakbedekking compleet vernieuwd en een tijdscapsule in de nok geplaatst. Ben je in de buurt, bewonder dit bijzondere monument dan zeker eens van buiten én van binnen!