80 jaar bevrijding
In 2024 werd 80 jaar bevrijding van Zuid-Limburg herdacht. Op 12 september 1944 werd het kerkdorp Mesch als eerste Nederlandse plaats bevrijd. Twee dagen later, op 13 en 14 september, volgde Maastricht, de eerste Nederlandse stad, die bevrijd werd door de Old Hickorydivisie. Deze gebeurtenissen markeerden een belangrijke stap in de bevrijding van Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Vier 80 jaar vrijheid - in Maastricht
80 jaar leven in vrijheid werd in Maastricht gevierd op de Bevrijdingsdag zaterdag 14 september 2024, met een herdenking en een bevrijdingsparade. Gedurende het hele lustrum jaar is er een scala aan activiteiten variërend van het gelegenheidscabaret “Kwatsj in de Katsj”, Pop-up exposities, lezingen, speciaal ontwikkelde rondleidingen, tot podcast. In de loop van het jaar volgt informatie over de aanvullende activiteiten met data. Dit bijzondere lustrumjaar wordt afgesloten met de vervulling van een lang gekoesterde wens: een expositie over bevrijdingssouvenirs.
Herbleef de geschiedenis - Dinghuis Expositie
Tachtig jaar zorgvuldig bewaard. Maastrichtse bevrijdingssouvenirs
Wyck en Maastricht worden na ruim vier jaar Duitse bezetting op 13 en 14 september bevrijd. De Maastrichtenaren onthalen de Amerikaanse bevrijders als helden, vlaggen worden tevoorschijn gehaald en in de straten van de stad wordt gedanst. De Maastrichtenaren kunnen eindelijk weer vrijuit praten en in het openbaar voor hun mening uitkomen. Daarnaast is er ruimte voor verdriet en komen lang opgekropte frustraties naar buiten.
Maar de oorlog is nog niet voorbij, en Maastricht en omgeving staan nog bange momenten te wachten. Pas met de capitulatie van Duitsland op 5 mei 1945 kan heel Nederland de bevrijding vieren. Aan de Tweede Wereldoorlog komt later dat jaar een einde met de capitulatie van Japan op 15 augustus.
Als er belangrijke dingen gebeuren, hebben veel mensen de neiging dingen te bewaren als tastbare herinnering. Het Franse woord voor herinnering is souvenir, en de bevrijdingssouvenirs die deze tentoonstelling laat zien, zijn dan ook tastbare herinneringen aan de bevrijding van Maastricht en omgeving. Maastrichtenaren hebben souvenirs bewaard, gemaakt of laten maken, en in die souvenirs vinden we de vreugde terug over de herwonnen vrijheid, maar soms ook frustratie en verdriet. Ook de bevrijders hebben souvenirs bewaard, opgestuurd naar huis of zelf mee naar huis genomen. Die souvenirs vormen in deze gratis te bezoeken tentoonstelling een bijzondere categorie.
-
Tachtig jaar gekoesterd
Tachtig jaar gekoesterd
De bevrijding van Maastricht in souvenirs. Meer info over Tachtig jaar gekoesterd
20 april t/m 11 mei
-
Dinghuis - Maastricht Store
Dinghuis - Maastricht Store
De Maastricht Store is gevestigd in het Dinghuis, een gebouw met een lange geschiedenis. Meer info over Dinghuis - Maastricht Store
Kazematten en schuilkelders
Ondanks de bevrijding kwam er geen einde aan de oorlog, en de Maastrichtenaren moesten regelmatig naar de schuilkelders. De grootste schuilkelder bevond zich in het oude gangenstelsel van de kazematten, gelegen direct onder de huizen en pleinen van de stad. In de oudjaarsnacht was er, vanwege het Ardennenoffensief, de hele nacht luchtalarm. Onder die omstandigheden ontstond in de kazematten het schuilkeldercabaret, bedoeld om de mensen in de donkere, ondergrondse ruimtes wat afleiding te geven.
Nu, 80 jaar later en met een knipoog naar toen, werd het schuilkeldercabaret opnieuw opgevoerd – in een eigentijdse uitvoering, op een bijzondere plek in de kazemat.
Grotten Sint Pietersberg
De gangen in de Sint-Pietersberg herbergen tal van verhalen. Ze waren ingericht als groot evacuatiecentrum voor zo’n 47.500 mensen, als onderkomen voor 500 kunstwerken. waaronder de Nachtwacht. en als geheime smokkel- of vluchtroute naar België, die onder andere werd gebruikt door Engelse piloten.
Zowel in het onder- als bovengrondse Maastricht zijn de bijzondere verhalen van de Tweede Wereldoorlog en de bevrijding nog voelbaar aanwezig.
Activiteiten
-
Lezing: 80 jaar bevrijding – 80 jaar géén oorlog in Limburg
Lezing: 80 jaar bevrijding – 80 jaar géén oorlog in Limburg
zaterdag 3 mei
Lezing/Debat
Dr. Régis de la Haye belicht 80 jaar vrede in Limburg, de rol van Europese integratie en de impact van oorlogen op de regio. Een inspirerende lezin...
-
Tachtig jaar gekoesterd
Tachtig jaar gekoesterd
20 april t/m 11 mei
Tentoonstellingen
De bevrijding van Maastricht in souvenirs.
-
Rondleiding Schuilkeldermuseum
Rondleiding Schuilkeldermuseum
20 april, 18 mei en nog 5 dagen
Tentoonstellingen
Stap terug in de tijd en beleef de geschiedenis in het Schuilkeldermuseum van Maastricht.
-
Stadswandeling | Maastricht 80 jaar bevrijd
Stadswandeling | Maastricht 80 jaar bevrijd
zaterdag 3 mei
Rondleiding
Verken het oorlogsverleden van Maastricht en vier de vrijheid tijdens een unieke stadswandeling!
-
Rondleiding Smokkelroute door de Sint Pietersberg
Rondleiding Smokkelroute door de Sint Pietersberg
27 april, 4 mei
Rondleiding
Ontdek de ondergrondse smokkelroute 80 jaar na de bevrijding.
-
Privérondleiding Kazematten Waldeck
Privérondleiding Kazematten Waldeck
t/m 31 december
Rondleiding
Volg een rondleiding door de Kazematten, de ondergrondse verdedigingswerken van Maastricht. De gids van Maastricht Underground geeft een indruk ove...
-
Privérondleiding Tweede Wereldoorlog ondergronds
Privérondleiding Tweede Wereldoorlog ondergronds
t/m 31 december
Rondleiding
Bezoek de gangenstelsels in de Sint Pietersberg waar 50.000 mensen konden schuilen, kunstschatten werden opgeslagen en werd gesmokkeld.
-
Bezoek de Amerikaanse begraafplaats | Margraten
Bezoek de Amerikaanse begraafplaats | Margraten
t/m 29 januari 2026
Regio
Bezoek het enige oorlogskerkhof van de Verenigde Staten in Nederland en laat je imponeren door de sereniteit van deze bijzondere plek.
Podcast Historisch Maastricht
De podcast Historisch Maastricht brengt de geschiedenis van Maastricht tot leven met persoonlijke verhalen. In deze afleveringen:
-
Beleef de oorlog door de ogen van een kind.
Jacques Huinck die zijn jeugdherinneringen aan de Tweede Wereldoorlog, vastgelegd in tekeningen en aantekeningen, deelt.
-
80 jaar gekoesterd
De bevrijding van Maastricht in souvenirs. Jos Notermans, Niek Hendrix, Arnold Sanders, David Loozen, delen de bijzondere verhalen achter de bevrijdingssouvenirs van de gelijknamige expositie.
Binnenkort te luisteren
Zelf ontdekken
-
Schuilkeldermuseum
Ontdek hetHet Schuilkeldermuseum heeft een wandelroute ontwikkeld die je door Blauw Dörp leidt, waar zich ook de ingang van de kazematten bevindt. De route is verkrijgbaar in het museum zelf.
-
Fiets de Liberation Route
Naar de routeEen historische route door Europa die de bevrijding in de Tweede Wereldoorlog volgt, zo ook door Zuid-Limburg. Ontdek verhalen, monumenten en bezienswaardigheden die de weg van geallieerde troepen markeren en herinneren aan hun heldendaden.
-
Stadswandeling – Maastricht 80 jaar bevrijd
Bekijk de routeOntdek Maastricht’s bevrijdingsverhaal tijdens deze wandeling langs historische plekken. Herbeleef de vreugde van de bevrijding op 13-14 september 1944.
