Maastricht is een stad van historie. Met smalle straatjes, gezellige pleinen en een skyline vol oude torenspitsen. En moderne architectuur in Maastricht? Het is even zoeken, maar ook dat vind je in de stad…
Céramique:-een wijk getekend op een terrasje
Ten zuiden van het oude stadsdeel Wyck ligt Ceramique, een moderne wijk met markante architectuur zoals Centre Céramique en het Bonnefanten. De wijk werd vanaf de jaren 90 aangelegd op het terrein van de voormalige aardewerkfabriek Societé Céramique. Bouwmeester Jo Coenen tekende het masterplan en hij nodigde voor de gelegenheid een hele rits aan Europese top-architecten uit: Luigi Snozzi, het duo Cruz y Ortiz, Alvaro Siza, Mario Botta en Aldo Rossi. Helaas was de locatie nog niet vrijgegeven door de aardewerkfabriek, dus de architecten mochten het terrein niet op. De eerste ideeën werden daarom noodgedwongen ontwikkeld vanaf het terras van eetcafé La Bonne Femme, aan de overkant van de Maas. Jo Coenen en zijn team hadden er, precies tussen de bomen door, een mooi uitzicht op de bouwlocatie. Het lijkt alsof de architecten zich lieten inspireren door dit zitplekje aan de rand van de oude stad, want menig gebouw in Céramique verwijst naar de architectuur van Aajd Mestreech: sierlijk metselwerk en ramen als schietgaten.
De Stoa, een appartementencomplex langs de Maas van Luigi Snozzi, lijkt net een gigantische stadsmuur met kantelen. Aldo Rossi ging bij zijn ontwerp voor het Bonnefanten het verst in zijn liefde voor de middeleeuwse architectuur. De mooiste zaal van het museum wilde hij reserveren voor de oude maquette van vestingstad Maastricht, want zo zei hij: “De oude binnenstad is het meest waardevolle kunstwerk van Maastricht.”
Tip: De droom van Aldo Rossi is toch een beetje uitgekomen. De maquette van Maastricht is te zien op de 4e etage van Centre Céramique, met in de achtergrond een magnifiek uitzicht over de oude stad.
Bonnefanten
Oude meesters vinden samen met moderne en hedendaagse kunst hun plek in het iconische, door Aldo Rossi ontworpen gebouw.
Meer info
over Bonnefanten
Kom je met de trein naar Maastricht? Loop dan eens naar het einde van perron 3/4a voor een bijzonder bouwwerk van Sybold Van Ravesteyn. Deze architect maakte vanaf de jaren 30 naam met strakke en tegelijkertijd sierlijke ontwerpen voor de spoorwegen, zoals stations en seinhuizen. Seinhuis Post T — de T staat voor Telegrafie — rust op twee slanke kolommen. Een smalle gietijzeren scheepstrap geeft toegang tot de eerste verdieping, waar in een betonnen bak de seininstallatie van 10.000 kilo hangt. Via ronde patrijspoorten — weer een hint naar de scheepvaart — komt er nog wat daglicht binnen en oogt de buitenkant minder massief. De tweede verdieping is geheel van glas, met vrij uitzicht aan alle kanten, het bedieningspaneel van de seininstallatie komt uit de vloer. Het overstekende dak, dat als een zwarte zonnehoed op het seinhuis ligt, zorgde ervoor dat de seinwachter zelfs bij laaghangende zon de treinen in de gaten kon houden. Sinds 1985 is het seinhuis niet meer in gebruik, in 2003 werd het gerestaureerd. In de jaren 90 was het seinhuis enige tijd het atelier van de Maastrichtse kunstenaar Paul Tieman. Het moet een machtig mooie werkplek zijn geweest!
P.S.: Van Ravesteyn was een wat controversiële architect: volgens sommigen was hij verantwoordelijk voor zowel het mooiste als het lelijkste gebouw van Nederland!
Perron 3/4a Station Maastricht
Aan het eind van perron 3/4a staat een bijzonder bouwwerk van Sybold Van Ravesteyn. Deze architect maakte vanaf de jaren 30 naam met strakke en tegelijkertijd sierlijke ontwerpen voor de spoorwegen, zoals stations en seinhuizen.
Meer info
over Perron 3/4a Station Maastricht
De bewoners van de statige herenhuizen in de Capucijnenstraat, vlak achter het Vrijthof, werden regelmatig opgeschrikt door nachtelijke sirenes: tot 1999 lag aan het einde van deze straat de brandweerkazerne van Maastricht. De brandweerwagens vonden een nieuw onderdak in een markant groen gebouw van Neutelings-Riedijk vlak bij de Noorderbrug. De voormalige kazerne heeft echter veel van haar karakter behouden: rode garagepoorten, alarmbellen aan de gevel en zelfs de glijstangen voor de brandweerlieden zijn nog aanwezig in het interieur. Het is een breed gebouw, want ondanks de beperkte ruimte aan de smalle straat moest er aan de voorkant genoeg plek overblijven: de brandweerwagens mochten bij het wegscheuren niet op passerend verkeer botsen.
Tegenwoordig kun je hier heerlijk lunchen en dineren bij De Brandweerkantine. Met het ruime terras is dit ook zomers echt een aanrader!
De Brandweerkantine
Iedere dag geopend voor (h)eerlijke Bocca koffie en een snel ontbijtje of voor een lekkere, uitgebreide lunch.
Meer info
over De Brandweerkantine
De oostkant van de Markt werd in de jaren 20 opengebroken om plek te maken voor de aanlanding van de Wilhelminabrug. Twee complete huizenblokken met eeuwenoude huizen gingen hiervoor tegen de vlakte. Pas in de jaren 60 werd het gapende gat aan de markt opgevuld met een nieuw Stadskantoor en het kantoor van de Waterstaat. Stadsgids Jo Voorst vertelt: “Die gebouwen waren nog niet klaar of men had er al spijt van. Het paste gewoon niet in de historische omgeving. Pas in de jaren negentig kwam men met een ander plan.” De opdracht was ook niet eenvoudig: er moest een nieuw stadskantoor komen, het verkeer langs de Maas moest ondergronds, er moest veel parkeerruimte zijn en genoeg plek voor winkels. En dat alles in een spraakmakend ontwerp dat tegelijkertijd de oude gevels aan de Markt respecteerde.
Jo Voorst: “Architect Bruno Albert uit Luik tekende het eerste ontwerp, dat was een soort overdekt winkelcentrum. Echter, paste het niet bij de smalle straten van de binnenstad. Jo Coenen heeft het plan toen aangepast. Het strakke grijze deel is van Albert, Coenen tekende het golvende witte gebouw.” De twee gebouwen passen wonderwel samen: Bruno Albert koos voor grijze natuursteen in dezelfde kleur als het oude Stadhuis midden op de Markt, zijn gebouw gaat daardoor moeiteloos op in de omgeving. De golvende gevels van Jo Coenen brengen juist dynamiek in een ontwerp dat anders erg hoekig en hard was gebleven. Zijn gebouw stuurt je aandacht richting de Maas, waar het Mosae Forum overgaat in een wandelpromenade langs het water.
Ook bij het interieur van Mosae Forum zijn de architecten met respect voor de historie te werk gegaan. Het (gesloopte) stadskantoor uit de jaren 60 was ingericht met meubilair van de legendarische architect Dom Hans van der Laan, die als monnik leefde in klooster Benedictusberg in de buurt van Vaals. Zijn robuuste meubels zijn overgeplaatst naar de loketten van het nieuwe stadskantoor in Mosae Forum. Wachtend op een nieuw paspoort heeft iedere Maastrichtenaar wel eens op een bijzonder stuk architectuurgeschiedenis gezeten.
De straatnaambordjes in Mosae Forum, zoals de Kwadevliegencour, kennen een opmerkelijke geschiedenis. Jo Voorst: “Het is een verwijzing naar de Kwadevliegenstraat, een van de straten die men hier in de jaren 20 heeft gesloopt. In het Maastrichts zei men de ‘Koej Vlegestraot’. Tijdens de Franse bezetting rond 1800 heette die straat opeens Rue des Vaches Volants: de straat van de vliegende koeien. Een vertaalfoutje!”
Mosae Forum
Een bijzonder winkelcentrum in hartje Maastricht. Mosae Forum is een grotendeels overdekt winkelcentrum in het hartje van de historische binnenstad. Extra handig aan dit winkelcentrum is de grote ondergrondse parking.
Meer info
over Mosae Forum
“
In een stad als Maastricht is iedere centimeter doordrenkt met historie en verhalen."
”
Joep Vossebeld
Dit artikel is geschreven door Joep Vossebeld, kunstenaar, schrijver en tentoonstellingmaker. "In een stad als Maastricht is iedere centimeter doordrenkt met historie en verhalen. Het uitpluizen, verzamelen en doorvertellen van al die verhalen is een verslaving waar ik hopelijk nooit meer van af kom...”
Maastricht is ontzettend veel Spaanse invloeden rijk, hoewel je dat misschien op het eerste gezicht niet zou zeggen. We nemen je in deze blog mee door de Spaanse sferen van de stad.
Maastricht koestert een groot aantal katholieke gebruiken en een breed scala aan monumentale kerken en kloosters bepaalt het hedendaagse straatbeeld en de skyline.
Maastricht heeft een rijk verleden en dat voel je als je door deze stad dwaalt. Ieder gebouw heeft een eigen verhaal. We tippen drie mystieke bouwwerken die je niet mag missen.
