Maastricht Art & Icons Walk with TEFAF

Voor de ingang van het MECC staan vijf bronzen verticale elementen van Piet Killaars (1988), die zijn kenmerkende stijl van "figuratieve geometrie" weerspiegelen, geïnspireerd door natuurwetten. Killaars, die aanvankelijk keramiek maakte, ontwikkelde zijn beeldhouwkunst in Nederland en België. Zijn werk is beïnvloed door iconen als Giacometti en Lipchitz. Hij was docent aan de Academie van Maastricht en ontving verschillende onderscheidingen, waaronder de Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. De bronzen elementen zijn een herkenbaar onderdeel van de stad Maastricht en het MECC.

Het Verdrag van Maastricht (1992) legde de basis voor de oprichting van de Europese Unie. Ondertekend op 7 februari 1992 in het Gouvernement aan de Maas, was het verdrag een mijlpaal in de Europese samenwerking. Het gebouw herbergt een replica van het verdrag, terwijl het origineel in Italië wordt bewaard. Dit belangrijke historische document vormt samen met de Verdragen van Rome de fundamenten van de EU zoals we die nu kennen.

Het kunstwerk ‘Stars of Europe’ werd in 2001 geplaatst ter ere van het tienjarig jubileum van het Verdrag van Maastricht. Het bestaat uit 35 aluminium sterren, waarvan 12 grote verwijzen naar de oprichters van de EU en 23 kleine naar de latere lidstaten. De sterren draaien met de wind, wat het flexibele karakter van de EU symboliseert. Het werk werd ontworpen door Maura Biava en uitgevoerd door Ruby van den Munckhof.

Het Bonnefantenmuseum is een architectonisch hoogstandje van Aldo Rossi en biedt een rijke collectie van oude en moderne kunst. Een opvallend werk is de sculptuur "The Hours of the Day" van Richard Serra, die bezoekers uitnodigt om zich bewust te worden van ruimte en tijd. Het museum herbergt naast kunst ook tijdelijke exposities, waarmee het een dynamische en uitnodigende culturele ruimte is.

Centre Céramique, geopend in 1999 en ontworpen door Jo Coenen, is een belangrijke culturele plek in Maastricht. Het gebouw herbergt niet alleen de stadsbibliotheek, maar biedt ook ruimte voor kunst en geschiedenis. In 2021 werd het gerenoveerd met een nieuw box-in-box concept. Opmerkelijke werken zijn de Sphinx-aardewerkcollectie en objecten van kunstenaars zoals Ine van Helfteren. Het gebouw is een iconisch voorbeeld van de combinatie van moderne en historische elementen.

De Helpoort, gebouwd in 1229, is de oudste stadspoort van Nederland en het enige overgebleven deel van de middeleeuwse stadsmuren. Het vervulde diverse functies, zoals kruitmagazijn en woning, voordat het werd omgevormd tot het Vestingmuseum. Hier kunnen bezoekers de geschiedenis van de stad en haar verdedigingswerken ontdekken. Het museum is een fascinerende kijk op het verleden van Maastricht.

De opvallende ‘scheur in de muur’ van het Regionaal Historisch Centrum Limburg ontstond tijdens een verbouwing in 1994. Oorspronkelijk omstreden, is de scheur nu een iconisch onderdeel van het straatbeeld. De Latijnse spreuk "NON SUM QUALIS ERAM" roept vragen op: gaat het over het gebouw, de archieven of de toeschouwer zelf? De scheur maakt ons bewust van de veranderingen in tijd en ruimte.

Het bronzen standbeeld van d'Artagnan, onthuld in 1977, herdenkt de legendarische kapitein der musketiers die op 25 juni 1673 sneuvelde in Maastricht. D'Artagnan werd beroemd door Alexandre Dumas' boeken over zijn avonturen. Het monument nodigt bezoekers uit om even te pauzeren en te genieten van het Stadspark, waar het beeld een iconische plek inneemt.

Het kunstwerk ‘Doorgang naar de Wijsheid’ van Bořek Šípek, gelegen bij de universiteitsbibliotheek van Maastricht, symboliseert de openheid van de academische wereld. Het bestaat uit een poort van glas en staal die de verbinding tussen het gebouw en de stad versterkt. Het ontwerp is zowel praktisch als esthetisch, en weerspiegelt de unieke, kleurrijke stijl van Šípek.

Het Natuurhistorisch Museum Maastricht, gevestigd in het oude Grauwzustersklooster, biedt een indrukwekkende collectie fossielen uit het Krijt, waaronder Mosasaurussen. Het museum neemt je mee op een reis door de geschiedenis, van het steenkolentijdperk tot de huidige natuur van Limburg. De tentoonstelling "Dynamiek" onderzoekt de wisselwerking tussen mens en natuur, en het insektarium biedt een fascinerende blik op een bijenkast.

De Jan van Eyck Academie is een internationaal instituut voor beeldende kunst, gevestigd in een monumentaal gebouw ontworpen door Frits Peutz. Het biedt ruimte voor kunstenaars, ontwerpers en schrijvers om zich verder te ontwikkelen. Jaarlijks werken er zo’n veertig kunstenaars aan diverse projecten. De academie is vernoemd naar de beroemde schilder Jan van Eyck, die als hofschilder van de Bourgondische hertog grote invloed had.

Het Fotomuseum aan het Vrijthof, gevestigd in het historische Spaans Gouvernement, richt zich op maatschappelijk relevante fotografie. De exposities variëren van krachtige documentaires zoals 'Survivors' van Martin Schoeller tot werk van de beroemde fotograaf Guy van Grinsven. Het museum biedt een unieke ervaring in een sfeervolle omgeving, met tentoonstellingen die de bezoeker telkens opnieuw raken.

De Schatkamer van Sint Servaas herbergt de Noodkist, met daarin een deel van het gebeente van Sint Servaas, de eerste bisschop van de Nederlanden. Het schatwerk is van uitzonderlijk Maaslands edelsmeedwerk. Naast de Noodkist vind je onder andere de drinkbeker en het borstbeeld van Sint Servaas, de bisschopsstaf, het borstkruis, en de pelgrimsstaf. De schatkamer bevat een unieke collectie van reliekhouders, zijde stoffen, schilderijen en beelden.

Het Theater aan het Vrijthof heeft een rijke geschiedenis. Oorspronkelijk een palts, werd het later een klooster en vervolgens een Generaalshuis. In 1989 begon de verbouwing tot theater, onder leiding van architect Arno Meijs. Het theater werd ontwikkeld voor muziekuitvoeringen, maar kreeg uiteindelijk de naam die ook de culturele rol van Maastricht benadrukt. Het gebouw is nu een centrale plek voor muziek en theater in de stad.

Marres is een hedendaags kunstmuseum dat in 1998 werd opgericht in een historisch Maastrichtse woonhuis. Het museum richt zich op ervaring, waarbij de zintuigen en de taal van het lichaam centraal staan. Marres organiseert tentoonstellingen, workshops en unieke publicaties, en biedt een platform voor kunstenaars uit diverse disciplines. Het museum heeft een samenwerking met de gastronomische wereld en is tevens de thuisbasis van Marres Kitchen.

In de Dominicanenkerk vind je sinds 2006 de boekhandel Dominicanen, gevestigd in een eeuwenoude kathedraal. Deze kerk werd ooit gebruikt voor verschillende functies, waaronder een slangenhuis en fietsenstalling. De boekhandel heeft een breed assortiment en een sfeervolle caféruimte. Het is de perfecte plek voor een boek, koffie of een culturele ervaring, met geregeld lezingen, debatten en muziekoptredens.

De Sphinxpassage is een 120 meter lange overdekte tegelpassage tussen het Eiffelgebouw en Pathé. Bijna 30.000 tegels brengen de rijke geschiedenis van de Sphinx en de Maastrichtse keramiekindustrie tot leven, verdeeld over 26 thematische hoofdstukken. Beelden van oude fabrieksgebouwen, serviesdecoraties en historische reclame-uitingen worden aangevuld met Nederlandstalige en Engelstalige verhalen van historici Jac van den Boogaard en Paul Arnold.

Het Sphinxkwartier ontwikkelt zich tot een levendige stadswijk. De restauratie van het Eiffelgebouw is afgerond, en sinds 2017 huisvest het The Student Hotel. In 2018 volgden nieuwe functies zoals wonen, werken en detailhandel. De Sphinxpassage vormt een blijvende herinnering aan het industriële verleden van de stad.

Bureau Europa is een platform voor architectuur en design, waar tentoonstellingen, lezingen, workshops en stadsrondleidingen plaatsvinden. Het richt zich op maatschappelijke vraagstukken en stedelijke ontwikkeling binnen Europa en de Euregio Maas-Rijn.

De programmering verkent steeds nieuwe thema’s, zoals speculaties over de toekomst of stedelijke verbeelding. Kunstenaars, architecten, ontwerpers en wetenschappers brengen hun perspectieven samen in interactieve tentoonstellingen. Naast architectuur en design biedt Bureau Europa ruimte aan lokaal muzikaal talent en alternatieve stadswandelingen. Het is een plek voor inspiratie en discussie over onze leefomgeving en toekomst.

De Muziekgieterij, opgericht in 2004, is een van de jongste poppodia van Nederland en inmiddels een toonaangevend muziekcentrum in Maastricht en de Euregio. In de voormalige timmerfabriek – ooit onderdeel van de Koninklijke Sphinx – treden zowel opkomende als bekende artiesten op, van pop en rock tot indie en urban.

Na de sluiting van de fabriek werd besloten het gebouw te transformeren tot een culturele hotspot. Naast de Muziekgieterij bevindt zich hier ook filmhuis Lumière, wat de locatie tot een levendig cultureel centrum maakt.

Lumière is sinds 2016 gevestigd in een rijksmonumentale elektriciteitscentrale uit 1910. De oorspronkelijke industriële sfeer is behouden in het restaurant en café. Lumière heeft een lange traditie in alternatieve cinema en begon in 1976 als ‘Stichting Filmhuis Maastricht’.

Door de jaren heen groeide Lumière van een klein filmhuis met één zaal naar een bioscoop met zes zalen en ruim 100.000 bezoekers per jaar. De naam verwijst naar de gebroeders Lumière, grondleggers van de cinema. De programmering bestaat uit kwaliteitsfilms, arthousecinema en filmfestivals.

Jan Pieter Minckelers (1748-1824) was een Maastrichts natuurkundige en apotheker. Tijdens zijn onderzoek ontdekte hij in 1781 lichtgas door steenkool te verhitten. Dit gas werd later de basis voor straatverlichting. Minckelers gebruikte het eerst om zijn auditorium te verlichten en in 1783 steeg een met lichtgas gevulde ballon op.

Na zijn terugkeer in Maastricht was hij docent natuur- en scheikunde en raadsheer. Hij hield zich bezig met meteorologie en geologie en beschreef de fossiele mosasaurus. Ter ere van zijn uitvinding staat op de Markt een standbeeld van Minckelers met een eeuwig brandende gasvlam.

Het Stadhuis van Maastricht werd tussen 1659 en 1664 gebouwd naar ontwerp van Pieter Post. De toren, voltooid in 1684, bevat een carillon met 49 klokken. Het interieur is rijk gedecoreerd met wandtapijten, plafondschilderingen en stucwerk.

Onder het stadhuis bevonden zich vroeger de gevangenissen, terwijl de begane grond diende als waaggebouw. Op de Markt werden eeuwenlang openbare straffen en executies voltrokken, de laatste in 1860. Vandaag de dag is het stadhuis nog steeds het bestuurlijk centrum van de stad.

Het Dinghuis, gebouwd rond 1470, ontleent zijn naam aan ‘dingen’ (rechtspreken). In de Middeleeuwen huisvestte het de gerechtshoven van Brabant en Luik, omdat Maastricht onder beide machthebbers viel. In 1664 verhuisden de rechtbanken naar het Stadhuis.

Het opvallende gebouw met zijn laatgotische gevel uit Naamse steen torent uit boven de omliggende panden. De wapens van Brabant, Luik en Maastricht sieren de ramen. De ingang op de eerste verdieping was oorspronkelijk bereikbaar via een trap met bronzen leeuwen, die in 1566 verloren gingen. De huidige trap werd in 1912 hersteld. Tegenwoordig is hier het Maastricht Visitor Center gevestigd.

Op de plek van de huidige basiliek stond al in de 5e eeuw een kerk, mogelijk bovenop een Romeinse tempel. Dit maakt de basiliek een van de oudste christelijke kerken in Nederland. Het gebouw is een prachtig voorbeeld van Romaanse bouwkunst. In de kerk zijn bijzondere kunstwerken te vinden, waaronder het “Levietenkleed” van St. Lambertus en relieken in prachtige houders. De schatkamer bevat ook koorkappen, kerkzilver en beelden. Het is een plek waar zowel religieuze als niet-religieuze bezoekers vaak een kaarsje opsteken, wat schitterend reflecteert in het glas achter Maria.

Hotel Derlon bevindt zich op een historische locatie: hier vind je de oudste Romeinse opgravingen van Maastricht. In de sfeervolle museumkelder zie je dikke muren die deel uitmaakten van een castellum (Romeins verdedigingswerk) en een Romeins heiligdom. Er zijn ook resten van een poort, een zuil en een waterput te zien, die wijzen op de rol van deze plek als rustplaats langs de oude handelsroute, de Via Belgica. De oudste opgraving is een voor-Romeins (waarschijnlijk Keltisch) weggetje, dat meer dan 2000 jaar geleden werd gebruikt.

De Limburgse kunstenaar Arthur Spronken (1930-2018) wordt beschouwd als de pionier van de Limburgse beeldhouwkunst. Hij maakte indrukwekkende beelden van paarden, waarbij de dynamiek van het lichaam centraal stond. Spronken richtte zich niet op het realistisch weergeven van het paard, maar op de energie en beweging die het dier uitstraalt, wat vooral zichtbaar is in zijn beroemde paardentorso's. Het paard werd vanaf 1962 een steeds terugkerend thema in zijn werk.

Dit speelse en charmante beeld, gemaakt door Mari Andriessen, symboliseert de typische Maastrichtse geest: nonchalant, bourgondisch en een beetje zwierig. Het beeld werd in 1962 onthuld en werd sindsdien meerdere keren verplaatst. De Mestreechter Geis, geïnspireerd door de Commedia dell'arte, is een representatie van het karakter van de Maastrichtenaar. In de jaren 60 werd het beeld tijdelijk verwijderd na relletjes in de buurt, maar keerde in 1967 terug. Het beeld blijft een symbool van de stad Maastricht.

De Sint Servaasbrug is de oudste brug van Nederland en een van de meest iconische bezienswaardigheden van Maastricht. De huidige brug verving een Romeinse brug en is door de eeuwen heen herhaaldelijk verwoest en herbouwd, vooral tijdens de wereldoorlogen. In de Tweede Wereldoorlog werd de brug diverse keren opgeblazen, maar de kern is altijd behouden gebleven. Het stalen gedeelte van de brug kan omhoog om grote schepen door te laten, en het brugwachtershuisje heeft een kunstzinnige invulling gekregen. De brug is niet alleen een functioneel kunstwerk, maar ook een historisch monument.

Het monumentale Station Maastricht, ontworpen door George van Heukelom, werd in 1916 geopend en is onlangs gerestaureerd. Het station is een mooi voorbeeld van technologische vooruitgang in die tijd, met zijn perronoverkapping van gewapend beton. Na de restauratie zijn oude elementen zoals een fontein, wandschilderingen en authentieke vloer- en wandtegels weer zichtbaar gemaakt. In de stationshal kun je QR-codes scannen om meer te leren over dit bijzondere gebouw en zijn geschiedenis. Het station is niet alleen een belangrijk vervoersknooppunt, maar ook een architectonisch juweel.

De Grotten Zonneberg, diep in de mergel, herbergen een uniek museum. Tijdens een rondleiding krijg je niet alleen een kijkje in de ondergrondse wereld, maar ontdek je ook oude kunstwerken, zoals een Mosasaurus in mergel uitgehouwen en een grote Nachtwacht in houtskool. De route wordt verlicht door houtskooltekeningen die je terugvoeren naar de eerste rondleidingen in de 20e eeuw. Het hoogtepunt is het oude ‘museum’, waar je oog in oog staat met de indrukwekkende werken die al meer dan een eeuw worden bewonderd. Het is een unieke ervaring die de geschiedenis en de kunst van de regio combineert.